KREATİF MALİ MÜŞAVİRLİK VE DANIŞMANLIK

ŞİRKET SAHİPLERİNİN BİLMESİ GEREKEN VERGİ TÜRLERİ

Vergi tüm vatandaşlar için yasal bir ödevdir ve Anayasanın vergi ödevi başlıklı 73.üncü maddesine göre; herkes, kamu giderlerini karşılamak üzere, mali gücüne göre, vergi ödemekle yükümlüdür. Her vergi kendi kanununa göre toplanır.

Üzerinden vergi hesaplanan tutara, o verginin matrahı denir. Vergilerin bildirimi beyanname adı verilen formlar ile devlete bildirilir ve hesaplanan tutarlar yine her verginin kanununda bildirilen sürelerde ödenir. Bildirilmeyen beyannameler için özel usulsüzlük cezası, bildirilmeyen vergi için vergi ziyaı cezası ve geç ödenen vergiler için gecikme faizi hesaplanır.

GELİR VERGİSİ

Şahıs şirketi sahipleri ve serbest meslek erbaplarının her mali yıl(1 Ocak ile 31 Aralık) için kârı üzerinden hesaplanan vergi tutarıdır. Artan oranlı bir vergidir ve kâra göre %15 ile %40 arasında değişiklik gösterir. Hesaplanan vergi mart ve temmuz aylarının sonuncu gününe kadar ödenir. Gelir vergisi dilimleri ise şu şekildedir,

GELİR GEÇİCİ VERGİ

            Normalde yıllık olarak hesaplanan gelir vergisinin üçer aylık dönemler halinde peşin olarak ödenir. Geçici vergi için 3 dönem vardır ve sırasıyla Ocak-Mart, Ocak-Haziran ve Ocak-Eylül şeklinde hesaplanır ve çıkan peşin vergiler ödenmesi halinde yıllık gelir vergisinde hesaplanacak vergiden düşülür.

KURUMLAR VERGİSİ

            Sermaye şirketleri yani Limited ve Anonim şirketlerin, her mali yıl(1 Ocak ile 31 Aralık tarihleri arası) sonundaki net kârları üzerinden hesaplanan vergidir. Vergi oranı standarttır ver %25 olarak hesaplanır. Mali yılın bitimini takip eden nisan ayı sonuna kadar ödenir. Örneğin 2024 yılı kârınız 100.000TL ise 30 Nisan 2025 tarihine kadar 25.000TL Kurumlar vergisi ödemeniz gerekir.

KURUM GEÇİCİ VERGİ

            Sermaye şirketleri yani Limited ve Anonim şirketlerin yıllık olarak hesaplanan Kurumlar Vergisinin üçer aylık dönemler halinde peşin olarak ödenmektedir. Kurumlar Vergisi mükellefleri için geçici vergi oranı %25’tir. Yani çıkan kârın %25’i vergi olarak hesaplanır. Geçici vergi için 3 dönem vardır ve sırasıyla Ocak-Mart, Ocak-Haziran ve Ocak-Eylül şeklinde hesaplanır ve çıkan peşin vergiler ödenmesi halinde yıllık gelir vergisinde hesaplanacak vergiden düşülür.

KATMA DEĞER VERGİSİ

            Katma Değer Vergisi ödeme yükümlülüğü tüketici üzerindedir. Ancak devlet her tüketiciden bu vergiyi alması zor olduğu için satıcının, satış fiyatına KDV ekleyerek satmasını ve bu satışlarından elde ettiği KDV’yi tüketiciler adına ödemesini ister. Örneğin, 9.000TL’ye aldığınız bir bilgisayarı 15.000TL’ye sattığınızı varsayalım. Bilgisayarın KDV oranını %20 olarak düşünürsek alırken 1.800TL KDV ödersiniz, bilgisayarı 15.000TL’ye sattığınızda %20 KDV olarak 3.000TL tüketiciden tahsil etmeniz gerekiyor. Böylelikle KDV beyannamenizde aldığınız malın 1.800TL KDV’si ile sattığınızdaki tahsil ettiğiniz 3.000TL KDV arasındaki 1.200TL farkı devlete ödemeniz gerekmektedir.

ÖZEL TÜKETİM VERGİSİ

            ÖTV Kanununda belirtilen 1 Sayılı listede belirtilen mallar için bir defaya mahsus ödenen vergidir. Yine bu vergide de KDV’deki gibi ödeme yükümlülüğü tüketicide olmasına rağmen tahsil ederek ödeyen vergi mükellefi yani şirkettir. ÖTV’nin konusuna Otomobiller, akaryakıt, alkol ve tütün ürünleri, parfümler, lüks elektronik eşyalar, mücevherler ve bazı plastik ürünler gibi kalemler vardır. Bir defa ödenmesinde ki kasıt ise araç satışları gibi ilk tüketiciden alınmasıdır, ikinci el araç satışlarında ÖTV ödenmemektedir.

            ÖTV beyannameleri, işlemlerin özelliklerine göre farklılık gösterir. Bazı malların ithalatında ÖTV hesaplanırken bazı malların satışında hesaplanır. Bu nedenle bu konuda Mali Müşaviriniz size daha detaylı bilgi verebilir.

DAMGA VERGİSİ

Kira kontratları, vekâletnameler, taahhütnameler, sözleşmeler, fesihnameler gibi belgeler damga vergisine tabidir. Sözleşmelerde bulunan imza başına ve tutara göre hesaplamalar değişiklik gösterir.

Maktu ve nispi olarak iki tür hesaplama şekli vardır. Sözleşmede bedel var ise belge türüne göre belirli oranlarda nispi olarak hesaplanırken, sözleşmede bedel yok ise maktu olarak sabit bir tutar hesaplanır. Damga vergisi ödemek zorunda olan taraf, damga vergisi mükellefiyse sözleşme tarihini takip eden ayın 26.günü sonuna kadar, eğer damga vergisi mükellefiyeti yoksa 15 gün içerisinde damga vergisi beyannamesi verilmesi zorunludur.

Örneğin bir işyeri kira kontratı için, 15.09.2025 tarihinde sözleşme yapıldıysa; 30/09/2025 tarihine kadar beyanname verilmesi gerekmektedir. Hesaplaması işe şu şekilde yapılır,

• Aylık kira bedeli 10.000TL olan ve 1 yıllık bir kira sözleşmesi için,
• Sözleşme bedeli, 12*10.000TL= 120.000TL 
• Ödenecek damga vergisi 120.000TL*0,00189= 226,80TL olarak hesaplanır.

STOPAJ (GELİR VERGİSİ STOPAJI)

            Stopaj vergisi, gelir sahibine ödenmeden önce kesilen vergi tutarı olarak tanımlayabiliriz. Stopaj hangi ödemelerden kesilir,

• Kira Ödemeleri
• Serbest Meslek Ödemeleri
• Gider Pusulası ile alımlar
• Personel Maaş Ödemeleri
• Kâr Payları
• Mevduat Faiz Gelirleri

Bu ödeme türlerinde, vergisiz tutar ödenmiş olur ve bu ödenen tutara net tutar denir. Vergi hesaplanması için brüt tutarı yani matrahı bulmamız gerekir öncelikle. Örneğin işyeri kiranız için mülk sahibine aylık 10.000TL ödediğinizi varsayalım. Burada ödenen 10.000TL net tutardır yani vergisiz tutar. Vergi hesaplamak için ise 10.000TL/0,80=12.500TL toplam kira bedeliniz yani vergi matrahınızdır. Bu durumda 10.000TL mülk sahibine öderken 2.500TL’de mülk sahibi adına stopaj ödemeniz gerekmektedir. Her işlem için farklı vergi oranları farklılık göstermektedir.

(TEVKİFAT) KATMA DEĞER VERGİSİ TEVKİFATI

            Tevkifat kelime anlamı olarak kesinti anlamına gelir. Katma Değer Vergisi Tevkifatının mantığı da şudur, alıcının ödeyeceği KDV’yi belirli oranlarda keserek alıcı tarafından satıcının adına devlete ödenmesidir. Örneğin, bir organizasyon işi yapıldığını varsayalım ve hizmet bedeli 1.000.000TL olsun. %20KDV’si ise 200.000TL’dir. Satıcıya toplamda 1.200.000TL ödenmesi gerekiyor. Ancak organizasyon işlerinde 5/10 oranında KDV tevkifatı olduğu için 200.000TL*(5/10)=100.000TL kesinti yapıp satıcıya 1.100.000TL ödeniyor. Kesilen 100.000TL ise satıcı adına iki nolu KDV beyannamesi ile bildirilerek devlete ödeniyor.

            KDV tevkifatı mal ve hizmet satıcısına, iş ve işlemlere göre farklılık göstermektedir.

POŞET (GERİ KAZANIM KATILIM PAYI- GEKAP)

            Ambalaj, plastik, akümülatör, pil, madeni yağ, bitkisel yağ, elektrikli ve elektronik ev aletleri gibi kalemlerin ithalatında ödenen maktu ücretlerdir. Ocak-Nisan-Temmuz-Ekim olmak üzere üçer aylık dönemlerde bildirilir ve ödenir.